afb. A.F.A.M. Wetzer, 15 juli 2007
Aan de straten, gelegen in de stadsuitbreiding plan Zuid aan de westelijke zijde van de Pettelaarseweg de volgende namen te geven: Hertog Hendriksingel, Hertog Janstraat, Hertogin Johannastraat, Hertog Antonstraat, Philips de Goedestraat, Karel de Stoutestraat, Maria van Bourgondiësingel, Maximiliaanstraat, Philips de Schonestraat, Karel de Vijfdestraat en Philips de Tweedestraat. |
Johanna, geboren op 24 juni 1322, was de oudste van hertog Jan III van Brabant. Zij was gehuwd met Willem IV, graaf van Holland en na diens overlijden in 1345 trad hij in het huwelijk met Wenceslaus (Wenzel) van Luxemburg. Zonen had Jan III niet. Daarom werd er bij het naderend einde van zijn leven naarstig gezocht naar een politieke oplossing. De adel en vooral de steden waren bijzonder machtig geworden in Brabant. Vooral de derde stand, de steden, bemoeide zich met de landspolitiek.
Dat betekende in dit concrete geval, dat Johanna (en haar echtgenoot Wenceslaus) na de dood van hertog Jan III slechts erkend zouden worden als hertogen van Brabant indien zij de zogenoemde 'Blijde Inkomste' zouden bezweren. Daarin moesten zij verklaren dat alle door hun voorgangers gegeven privileges rechtsgeldig waren en dat zij ervoor zouden waken dat het hertogdom Brabant één ondeelbaar gebied zou blijven. Toen zij dit bezworen hadden beloofden ook de Brabantse steden hun trouw aan de hertogen; toen deden zij ook hun zgn. 'Blijde Inkomste' in deze steden. Leuven, Brussel, Antwerpen en 's- Hertogenbosch waren de vier Brabantse steden waar de Blijde Inkomste bezworen moest worden. Toch werden het hertogdom en de hertogen al snel op de proef gesteld. Lodewijk van Male, graaf van Vlaanderen en gehuwd met Margaretha, de zuster van Johanna, viel Brabant binnen en vonden steun bij Leuven, Brussel, Mechelen en Antwerpen. Het hertogelijk paar kon slechts naar de vierde stad van het hertogdom vluchten, naar 's-Hertogenbosch. Hier zouden zij een aantal weken blijven, totdat Wenceslaus een leger op de been had kunnen brengen. Uit dankbaarheid voor de verleende gastvrijheid zouden zij de hertogstad een privilege schenken: 's-Hertogenbosch mocht voortaan het hertogelijke wapen, de twee Brabantse en de twee Limburgse leeuwen, in haar eigen wapen voeren.
De strijd tussen Vlaanderen en Brabant eindigt ten slotte bij de Vrede van Ath. Onder bemiddeling van graaf Willem V van Holland wordt er vrede gesloten.
In 1383 stierf Wenceslaus. Het huwelijk tussen de beide hertogen was kinderloos gebleven en opnieuw dreigde de opvolgingskwestie. De tweede zoon van haar nicht Margaretha (die de dochter was van Margaretha, gravin van Vlaanderen), Anton, werd hertog van Brabant. Op die manier werd er geprobeerd de onafhankelijkheid en zelfstandigheid van Brabant te behouden. Op 84-jarige leeftijd zou Johanna overlijden.
Anton van Brabant, de nieuwe hertog, houdt eveneens een 'Blijde Inkomste' in de vier Brabantse steden. Ook de hertogen ná hem (Jan IV, Filips van St. Pol en de Bourgondische hertogen) zouden dat eveneens doen.
Zelfs tijdens de opstand, de Tachtigjarige Oorlog, zou de Blijde Inkomste als pressiemiddel gebruikt worden. Niet voor niets verschijnt er in 1564 een gedrukte versie van. Het rommelde overal in De Nederlanden (inmiddels waren alle hertogdommen en graafschappen samengegaan in het gebied De Nederlanden, ongeveer het huidige België en Nederland omvattend). Omdat de Spaanse koning Filips II de Blijde Inkomste niet nakwam, mochten de noordelijke gewesten - in ieder geval Brabant - in opstand komen. Dat is ook gebeurd. Al is bij het uiteindelijk resultaat, de Vrede van Munster, het noordelijk deel van het hertogdom bij Nederland gekomen een het zuidelijk bij België.
Johanna, de enige èchte Brabantse hertogin, die gedurende meer dan vijftig jaar regeerde, werd in de vierde stad van Brabant in 1952 geëerd met een straatnaam in Zuid.
|
1986 |
Henny MolhuysenStraat en naam : Hertogin JohannastraatBrabants Dagblad donderdag 12 juni 1986 (foto) |
1??? | van der Linden (aannemer) |
5216 AS 1.. 13 5216 AT 2.. 40 5216 AV 42.. 54 5216 AW 56..110